Để theo kịp vòng quay ngày càng nhanh trong cuộc sống và công việc hiện nay ngoài nền tảng sức khỏe tốt (được đảm bảo bằng việc ăn uống – vận động – và nghỉ ngơi điều độ) thì đảm bảo yếu tố tinh thần, cảm xúc ổn định cũng rất quan trọng.
Chắc hẳn nhiều bạn đọc sẽ thắc mắc cảm xúc là kết quả của tác động từ môi trường bên ngoài liệu có thể khống chế được không? Câu trả lời là hoàn toàn có thể.
Tuy nhiên để làm được điều này bạn cần luyện tập với phương pháp đúng đắn, giống như vận động viên vần không ngừng luyện tập để kỹ năng thành bản năng vậy. Để khống chế tốt cảm xúc của mình bạn cần phải thường xuyên luyện tập thì mới có kết quả tốt được.
- Ba định luật về cảm xúc
Điều đầu tiên bạn cần biết đó là thông qua nghiên cứu các nhà khoa học đã tìm ra ba định luật cơ bản về cảm xúc như sau:
- Điều thứ nhất: não bộ của chúng ta chỉ có thể tồn tại một loại cảm xúc tại một thời điểm xác định.
- Điều thứ hai: bộ não của con người dễ sản sinh cảm xúc tiêu cực hơn là cảm xúc tích cực.
- Điều thứ ba: chúng ta có thể chủ động luyện tập để khống chế cảm xúc của mình.
- Tại một thời điểm nhất định bộ não của chúng ta chỉ có thể tồn tại một loại cảm xúc chính?
Có thể ví bộ não của chúng ta giống với một chiếc ti vi, có thể phát rất nhiều chương trình như hài kịch, phim tình yêu, phim kinh dị, … tuy nhiên chỉ có thể chọn phát một chương trình mà thôi.
Chắc hẳn bạn đọc sẽ thấy thắc mắc vậy tôi vẫn thấy có trường hợp người ta vừa khóc vừa cười đó thôi, như thế không phải là đồng thời xuất hiện hai loại cảm xúc sao? Thực chất trạng thái đó chỉ là giai đoạn chuyển đổi mà thôi, sau đó sẽ có một cảm xúc chiếm chủ đạo, một là tiếp tục khóc lóc hoặc chuyển sang tươi cười.
- Não bộ của chúng ta dễ sản sinh cảm xúc tiêu cực hơn so với cảm xúc tích cực
Đó là do trong quá trình tiến hóa điều quan trọng nhất đối với loài người là sống sót chứ không phải là sống vui vẻ, hạnh phúc. Để đảm bảo sinh tồn não bộ loài người có một cơ chế tự bảo vệ đó là dễ lo lắng và sợ hãi đối với những mối nguy hiểm tiềm ẩn hoặc những điều không chắc chắn, nói chung là nhạy cảm với việc “mất đi” hơn so với “nhận được”.
Do đó chúng ta rất dễ xuất hiện những cảm xúc tiêu cực như lo lắng, sợ hãi, …
- Hãy nhớ rằng chúng ta có thể khống chế cảm xúc của mình thông qua tập luyện
Nói một cách ví von thì trong tay chúng ta đều có một chiếc điều khiển để “chuyển kênh” cho những cảm xúc trong bộ não chính mình.
Nhà tâm lý học nổi tiếng Barbara Fredrickson đã chỉ ra rằng: “Hàng ngày chúng ta cần duy trì tỷ lệ cảm xúc tích cực so với cảm xúc tiêu cực lớn hơn 3:1 mới có thể duy trì một trạng thái cảm xúc lành mạnh, lạc quan được.”
Vậy để đảm bảo tỷ lệ đó chúng ta cần phải học cách chủ động “chuyển kênh” sang những cảm xúc tích cực.
- Các phương pháp luyện tập
- Phương pháp khởi động cảm xúc (Priming)
Đây là một phương pháp do Tony Robbins, diễn giả nổi tiếng về self-help đề xướng nhằm mục đích kích thích năng lượng tốt trong bạn. Phương pháp này sẽ giúp bạn cảm thấy vui vẻ, hưng phấn, biết ơn, kiên trì. Tony Robbins hàng ngày đều tập luyện bài tập này và còn hướng dẫn rất nhiều người khác tập theo. Nhiều người nổi tiếng như Opera, Clinton đều là fan của phương pháp này.
Bản chất của phương pháp này cũng giống với việc khởi động trước khi ra khỏi nhà chạy bộ giữa tiết trời giá rét vậy. Sau khi khởi động bạn sẽ thấy việc chạy bộ sẽ dễ dàng hơn nhiều. Vậy thì việc khởi động về mặt cảm xúc cũng có tác dụng tương tự, nếu bạn có một tinh thần phấn chấn thì bất kể khó khăn thách thức gì cũng có thể tích cực ứng phó.
Phương pháp Priming có 5 bước và mỗi lần tập mất khoảng 15 phút:
Bước 1, luyện tập hít thở.
Bước 2, cảm nhận nhịp đập của trái tim.
Bước 3, hồi tưởng về những điều đáng để biết ơn.
Bước 4, nghĩ về những điều đáng mừng và tiến bộ.
Bước 5, suy nghĩ về 3 mục tiêu của bạn.
Phương pháp tập luyện cụ thể có thể tham khảo tại đây.
Hãy luyện tập bài tập này hàng để nhắc nhở bản thân tới những điều đáng để cảm ơn, đáng để chia sẻ và chúc mừng, đồng thời hướng tới mục tiêu đã đặt ra. Những năng lượng tốt này sẽ giúp bạn nâng cao chất lượng cuộc sống. Đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng bạn càng suy nghĩ tích cực thì bạn càng dễ thành công và hạnh phúc.
Đại học Yale đã tiến hành một nghiên cứu, chia học sinh thành hai nhóm, trong lúc xuống thang máy nhờ họ cầm hộ cốc cà phê, sự khác biệt ở đây là một bên cầm cà phê nóng còn bên kia cầm cà phê lạnh. Những học sinh này sau khi ra khỏi thang máy sẽ được hỏi để đánh giá về khuôn mặt của một người lạ. Kết quả cho thấy nhóm học sinh cầm cà phê nóng đáng giá người khác cao hơn. Điều này cho thấy khi cơ thể chúng ta nóng lên cũng sẽ ảnh hưởng tới cách chúng ta nhìn nhận người khác.
Đặc biệt là quá trình sẽ hồi tưởng về những điều đáng được biết ơn sẽ giúp chúng ta thấy lạc quan hơn, giúp giảm bớt những cảm xúc u uất trong lòng.
- Các phương pháp giúp giảm bớt cảm xúc tiêu cực
Ngoài việc kích thích những cảm xúc tích cực thì giảm bớt cảm xúc tiêu cực cũng rất quan trọng. Lo nghĩ và trầm cảm có lẽ là hai tâm trạng tiêu cực quen thuộc nhất trong xã hội ngày nay.
Thực chất mỗi chúng ta đều sẽ phải đối mặt với hai dạng cảm xúc này trong các giai đoạn của cuộc đời mình. Ví dụ như lo âu hoặc thậm chí là sợ hãi là những cảm xúc bình thường khi chúng ta phải đối đầu với những điều nguy hiểm hoặc không chắc chắn. Điều này giúp chúng ta cảnh giác hơn để ứng phó với các nguy cơ và thường sẽ không gây ảnh hưởng tới sinh hoạt, cuộc sống hàng ngày.
Tuy nhiên nếu những cảm xúc này tiếp tục phát triển ngoài tầm kiểm soát, dẫn đến lo lắng sợ hãi không rõ nguyên do, đứng ngồi không yên; thậm chí kèm theo đó là các rối loạn thần kinh như tay run, toát mồ hôi, đi tiểu liên tục, tinh thần hoảng hốt, vv thì cần phải đến bệnh viện kiểm tra xem có phải là bị rối loạn lo âu hay không.
Nếu bạn bị lo lắng kéo dài thì có thể thử một số biện pháp sau đây:
- Phương pháp hít thở sâu thường được sử dụng trong việc luyện tập thiền.
Việc luyện tập này sẽ giúp bạn tập trung chú ý vào hơi thở, giúp thả lỏng và tăng cường khả năng tập trung.
Khi mới bắt đầu luyện tập bạn sẽ thường bị phân tâm, đừng lo lắng, chỉ cần kiên trì đủ lâu cơ thể bạn sẽ thích ứng với điều đó. Nhất là khi đã hình thành kỹ năng bạn có thể ứng dụng mọi lúc mọi nơi giúp điều tiết cảm xúc.
- Phương pháp gắn mác cho cảm xúc (Mental noting).
Khi bạn cảm thấy bồn chồn lo lắng, không làm sao dứt ra được thì có thể thử phương pháp gắn nhãn tên cho cảm xúc để giảm thiểu lo âu. Phương pháp này có thể kết hợp cùng làm với hít thở sâu.
Bạn có thể tự nói với mình, cảm giác này là lo lắng, khi tôi lo lắng tôi sẽ thấy tim đập nhanh, ra mồ hôi tay. Nguyên lý của phương pháp này là giúp bạn thoát ra để nhìn nhận cảm xúc tiêu cực một cách khách quan, như vậy sẽ không thấy lo lắng nữa.
Để hiểu sâu hơn về phương pháp này bạn đọc có thể tham khảo cuốn sách “ The Book of Human Emotions” của tác giả Tiffany Watt Smith .
- Phương pháp lập danh sách và đối sách.
Việc liệt kê những cảm xúc tiêu cực ra giấy sẽ giúp bạn giảm nhẹ ảnh hưởng bởi:
- Chuyển sự chú ý của bạn sang chỗ khác tránh việc cứ chui vào ngõ cụt cảm xúc loanh quanh mãi không thoát ra được.
- Cảm giác lo lắng dễ dẫn đến bế tắc vì không tìm được cách giải quyết dần dần sẽ ảnh hưởng cả đến những việc khác. Cứ viết ra giấy rồi đưa ra một phương pháp xử lý, bất kể hiệu quả thực tế đến đâu thì đều có tác dụng tốt cho tâm trạng của bạn.
- Cách phòng chống chứng trầm cảm
Chứng trầm cảm hiện nay ngày càng phổ biến, thường biểu hiện thông qua việc không cảm thấy niềm vui và động lực trong công việc cũng như cuộc sống. Nếu diễn biến nghiêm trọng thậm chí còn có thể dẫn đến cảm giác tuyệt vọng thậm chí tự tự.
Kể cả người bình thường khi gặp phải những thất bại hoặc khó khăn trở ngại cũng sẽ cảm thấy buồn chán nhưng cảm xúc này thường không kéo dài quá lâu. Nếu biểu hiện kéo dài quá 2 tuần thì chó thể chẩn đoán là chứng trầm cảm.
Có hai phương pháp tương đối hữu hiệu để đề phòng chứng trầm cảm đó là: lòng biết ơn và thể dục thể thao.
Một trong các nguyên nhân chính dẫn đến trầm cảm là không cảm thấy vui vẻ và cách đơn giản nhất dể giải quyết vấn đề này là bồi dưỡng lòng biết ơn. Ví dụ, cuối năm công ty thưởng tết 20 triệu, nếu bạn thấy biết ơn rằng đi làm không chỉ học được nhiều điều còn có thêm thu nhập, thật là tuyệt vời vậy cảm giác vui vẻ sẽ đến bên bạn. Còn nếu bạn nghĩ răng hì hục cả năm đi làm được thưởng thế còn chẳng đủ sắm tết thì tâm thái đó sẽ khiến cuộc sống của bạn trở nên bi thảm hơn.
Ngoài ra, các nghiên cứu y học gần đây đã chỉ ra thể dục thể thao có tác dụng rất tốt trong điều trị chứng trầm cảm.
Chạy bộ 5 km có tác dụng tương đương với một liều thuốc điều trị trầm cảm. Do đó nếu cảm thấy buồn bạn có thể vận động một chút chắc chắn sẽ đem lại cho bạn những hiệu quả bất ngờ.
Chứng lo lắng và bệnh trầm cảm rất phổ biến, 10% con người đều sẽ phải đối mặt do đó các bác sỹ hay gọi đùa đây là bộ não của chúng ta bị cảm cúm. Bởi vậy nếu bản thân hoặc bạn bè người thân gặp phải thì đừng lo lắng, có thể tìm cách khắc phục hoặc nhờ đến sự trợ giúp của bác sỹ. Trong lĩnh vực này hiện chẩn đoán và điều trị đều có hiệu quả rất tốt, bạn hoàn toàn có thể yên tâm.
- Tổng kết
Cảm xúc có tác dụng như bugi trong động cơ vậy, khi bạn có một cơ thể khỏe mạnh thì cảm xúc tích cực sẽ giúp bạn bùng nổ, hàng ngày đều hoạt động hiệu quả. Hãy luyện tập để làm nóng cảm xúc giúp bản thân có nhiều cảm xúc tích cực hơn nhé.
Nếu bạn gặp phải những cảm xúc tiêu cực như lo lắng hay trầm cảm hãy nhớ rằng bộ não của chúng ta giống như một chiếc ti vi vậy, chỉ cần dùng điều khiển là có thể chuyển kênh. Bạn có thể luyện tập hít thở, gắn mác cảm xúc, vận động hoặc biết ơn để giải tỏa những cảm xúc tiêu cực.
Emerson từng nói: “Khiến cho mình hạnh phúc là cống hiến lớn nhất của mỗi người cho thế giới này. Bạn hạnh phúc một phần thế giới sẽ bớt một phần đau khổ”. Vậy nên hãy học cách quản lý cảm xúc, khiến mình sống hạnh phúc nhé.
