THE 100 YEAR LIFE – Living and working in an Age of longevity
Giới thiệu tác giả:
Hai tác giả Andrew Scott và Lynda Gratton đều là giáo sư kinh tế học của Học viện Thương mại London.
Andrew Scott còn là thành viên gạo cội của Trung tâm nghiên cứu Chính sách kinh tế thuộc Đại học Oxford; ông cũng đã nhiều lần diễn thuyết về học thuật tại Havard, Oxford và Học viện Thương mại London; ông cũng là cố vấn kinh tế của Thủ tướng nước Cộng hòa Mauritius và nhiều tổ chức tài chính quốc tế khác.
Hệ thống “Hot Spots Movement” của Lynda Gratton được coi là hệ thống quản lý nhân sự tiên tiến hàng đầu thế giới hiện nay. Hiện bà đang tập trung nghiên cứu về tài nguyên nhân lực, mối quan hệ giữa người sử dụng lao động và người lao động, phương thức làm việc mới. Bà cũng đã xuất bản nhiều tác phẩm nổi tiếng về kinh tế học.
Giới thiệu chung về sách
Cuốn sách này đưa ra một vấn đề rất thú vị: nếu có thể sống 100 tuổi thì bạn sẽ quy hoạch và nhìn nhận cuộc sống của mình như thế nào?
Khi tuổi thọ của con người ngày càng dài hơn thì việc tìm ra câu trả lời ngày càng trở nên bức thiết, thậm chí khiến nhiều người cảm thấy lo lắng, trăn trở.
Từ góc độ đặc biệt này tác giả giúp chúng ta có một tầm nhìn hoàn toàn mới về xu thế phát triển xã hội và nhìn nhận lại cuộc sống của chính mình, đồng thời đưa ra những đề xuất để ứng phó với những biến động đó.
Bản quyền
Bản dịch này chỉ nhằm truyền đạt kiến thức, không sử dụng vì mục đích thương mại. Hãy tôn trọng bản quyền của tác giả cuốn sách và các công trình nghiên cứu liên quan.
Tóm tắt nội dung chính
Khi tuổi thọ của đại đa số nhân loại ngày càng dài hơn thì cách chúng ta quy hoạch cuộc sống cũng đang xuất hiện những biến đổi to lớn: cuộc sống chia làm ba giai đoạn như trước đây đã không còn hợp lý nữa, thay vào đó là một cuộc sống nhiều giai đoạn có tính biến động cao, tiết tấu nhanh.
Trong phương thức sống mới này không còn tồn tại ngành nào là ổn định, thậm chí rất nhiều nghề cũng sẽ biến mất; ưu thế của những đô thị lớn ngày càng rõ rệt, sự phát triển không đồng đều giữa các thành phố và vùng miền sẽ ngày càng nổi rõ; những người không muốn tiếp nhận cái mới, sợ hãi thay đổi sẽ bị thời đại mới đào thải.
Rồi đây tuổi tác sẽ không còn là tiêu chuẩn để xác định bạn là ai, cũng không đại diện cho năng lực của mỗi người, những mối quan hệ vượt qua tuổi tác sẽ ngày càng phổ biến; con người sẽ phải quyết định thận trọng hơn, tuổi kết hôn bình quân sẽ tiếp tục tăng cao; sự tích lũy và quản lý tài sản vô hình sẽ ngày càng được chú trọng.
Lời nói đầu
Mặc dù cuốn sách có tên “Cuộc sống trăm tuổi” nhưng đây không phải là một cuốn sách dạy bạn cách dưỡng sinh, giữ gìn sức khỏe, tiêu đề phụ của nó là “cuộc sống và công việc trong thời đại trường sinh”.
Cuốn sách này sau khi được xuất bản năm 2016, đã trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất trên Amazon, liên tục được các cơ quan truyền thông hàng đầu giới thiệu nhiệt tình đến công chúng; đồng thời được bình chọn là 1 trong 10 cuốn sách đáng đọc nhất năm 2016. Vừa xuất bản cuốn sách đã trở thành một hiện tượng, được mọi người ở mọi tầng lớp, giới tính, tuổi tác trong xã hội quan tâm và thảo luận.
Cuốn sách này chủ yếu nói về cách quy hoạch cuộc sống, tuy nhiên khác với những cuốn sách cùng loại, nó không giảng giải đạo lý theo kiểu sách hạt giống tâm hồn mà ngược lại, tác giả đề ra một vấn đề rất sắc sảo: từ bé đến lớn chúng ta bàn rất nhiều về kế hoạch cuộc đời, thế nhưng đã ai nói với bạn rằng bạn sẽ sống được bao lâu chưa? Quy hoạch thông thường phải gắn với mốc thời gian cụ thể, do vậy tác giả cho rằng, những quy hoạch cuộc đời mà không tính tới thời gian đều không khoa học.
Tác giả đưa ra một vấn đề: nếu bây giờ bạn biết rằng sinh mạng của mình sẽ rất dài, bạn sẽ làm gì trong những ngày tháng dài dằng dặc đó, bạn sẽ quy hoạch cuộc đời mình ra sao? Nói một cách khác, trong thời đại mà mọi người càng lúc càng sống lâu này chúng ta sẽ phải sống như thế nào?
Trong một thế giới biến động mạnh mẽ như hiện nay, vấn đề về tuổi thọ luôn được mọi người quan tâm, thậm chí còn cảm thấy lo lắng bất an về nó. Tác giả đã bám chặt vào yếu tố thời gian để giúp chúng ta có một góc nhìn hoàn toán mới về sinh mệnh của chính mình. Đây chính là lý do mà cuốn sách này được quan tâm nhiều như vậy.
Trong cuốn sách“Cuộc sống trăm năm” tác giả đưa ra 6 dự đoán về tương lai:
- Bạn có khả năng sống đến trăm tuổi.
- Thời đại mà cuộc sống chia ba sẽ biến mất, cuộc sống nhiều giai đoạn sẽ sớm bắt đầu.
- Trong tương lai, có mới nới cũ có thể sẽ trở thành một đức tính tốt.
- Trí thông minh nhân tạo (AI) sẽ lấy đi công việc của đại đa số con người, khác biệt giữa các thành phố và vùng miền sẽ ngày càng lớn.
- Những mối quan hệ vượt qua giới hạn tuổi tác sẽ ngày càng phổ biến.
- Những lựa chọn trong cuộc sống, nhất là lựa chọn về hôn nhân, sẽ ngày càng cần phải thận trọng.
Sau đây chúng ta sẽ đi vào từng dự đoán.
Dự đoán thứ nhất: bạn rất có khả năng sẽ sống đến 100 tuổi, thậm chí còn có thể hơn thế nữa.
Trước đây chúng ta thường quan niệm, tam thập nhi lập, 40 tuổi thông tình đạt lý, đến 50 là hiểu rõ sự đời. Đây luôn được coi là thước đo cho cuộc sống nhưng những năm gần đây tình hình không phải như vậy nữa, nhiều người 30 tuổi vẫn đang rải CV tìm việc khắp nơi, 40 tuổi vẫn tranh thủ học tập hoàn thiện bản thân cũng rất phổ biến. Trước đây, tầm 50 tuổi là đã có thể xưng ông, hàng ngày ngồi phơi nắng trước cửa nhà, bạn có đi qua chào các cụ cũng chưa chắc đã nghe rõ. Nhưng hiện nay 50 tuổi lại là giai đoạn sung mãn nhất của con người, cả về công việc lẫn tâm sinh lý. Trước đây 60, 70 tuổi còn làm mừng thọ, giờ xin hỏi còn mấy ai tổ chức gì dịp ấy nữa không? Ngày xưa chị em 20 tuổi đã có thể một nách hai con nhưng hiện nay nhiều người ở các thành phố lớn hơn 20 còn chưa mảnh tình vắt vai. Vấn đề nâng mức tuổi nghỉ hưu cũng đang trở thành vấn đề thường xuyên được thảo luận. Đối diện với những hiện tượng trên chúng ta có thể thấy được rằng cục diện trong vấn đề tuổi thọ loài người thực sự đã khác xưa nhiều.
Những cảm nhận nêu trên đều có số liệu thực tế chứng minh, số liệu của một số trung tâm nghiên cứu nổi tiếng thế giới như Đại học California cho thấy, từ năm 1840, tuổi thọ bình quân của loài người mỗi năm bình quân tăng thêm 3 tháng. Có nghĩa là cứ qua mỗi 10 năm con người bình quân có thể sống lâu hơn 2 hoặc 3 tuổi.
Từ khi bước sang thế kỷ 21, xu thế này đang ngày càng tăng tốc, từ năm 2001 đến năm 2015, trong vòng chưa đến 15 năm, tuổi thọ bình quân của nhân loại đã tăng thêm 5 tuổi. Nên chú ý thêm rằng sự tăng trưởng này là xét trên bình diện toàn cầu, tính tuổi thọ trung bình trên quy mô lớn như vậy mà vẫn có sự tăng trưởng rõ rệt. Mức tăng trưởng nhanh này không chỉ xuất hiện ở các nước phát triển, các nước đang phát triển thậm chí còn có mức tăng trưởng cao hơn. Ví dụ như một nước rộng lớn và đông dân như Trung Quốc, khi lập nước, tuổi thọ trung bình không đến 40 tuổi nhưng đến năm 2016, theo báo cáo của tổ chức Y tế thế giới WHO, tuổi thọ bình quân của người dân Trung Quốc đã vượt ngưỡng 76 tuổi, tăng hơn 36 tuổi.
Thông qua phân tích những dữ liệu trên, một em bé sinh năm 2007 sẽ có xác xuất sống đến 100 tuổi là 50%, nghĩa là những người trẻ tuổi hiện nay cứ 2 người thì có một người thọ trên 100 tuổi. Thậm chí những lớp trẻ hơn còn có khả năng vượt qua ngưỡng cửa 100 tuổi, mọi người đều trường thọ hết. Do vậy tác giả nhắc nhở chúng ta rằng, đừng nghĩ trường thọ là vấn đề không liên quan đến mình, bạn rất có thể sống đến trăm tuổi hoặc gần như thế, cho nên hãy chuẩn bị tốt khi điều này xảy ra trong tương lai.
Dự đoán thứ hai: Giờ thì bạn đã biết mỗi người đều sẽ sống rất lâu, vậy cuộc sống của chúng ta sẽ thay đổi ra sao? Tác giả đưa ra dự đoán: thời đại mà cuộc sống chia ba sẽ biến mất, cuốc sống nhiều giai đoạn sẽ sớm bắt đầu, bạn nên có sự chuẩn bị để điều chỉnh lại tiết tấu cuộc sống.
Thế nào là cuộc sống chia ba? Trước đây chúng ta chia cuộc sống thành ba giai đoạn rõ ràng, phần một là đi học, phần hai là đi làm, phần ba là nghỉ hưu. Ví dụ một người bình thường sáu tuổi đi học, khoảng 20 tuổi học xong bắt đầu đi làm coi như hoàn thành giai đoạn 1. Đại đa số mọi người 20 năm đầu cuộc đời thường là ở trong các trường học, sau đó bắt đầu đi làm, làm đến 60 thì nghỉ hưu, hơn 30 năm này đều công tác trong cơ quan đơn vị doanh nghiệp khác nhau. Sau khi nghỉ hưu chúng ta về quê dưỡng già hoặc giúp con trông cháu, trồng hoa làm vườn cho đến lúc chết, giai đoạn này chủ yếu là ở nhà.
Trong mấy chục năm vừa qua chúng ta đã rất quen thuộc với nhịp độ cuộc sống chia làm ba phần như trên. Tác giả cho rằng, phương thức sống này trong thời đại mà mọi người đều trường thọ sớm muộn gì cũng sụp đổ. Vấn đề căn bản của lối sống này chính là mối quan hệ giữa tài chính và công việc. Nói một cách đơn giản là lượng tích lũy trong giai đoạn đi làm khó mà đáp ứng được nhu cầu trong giai đoạn dưỡng già của bạn. Trước đây con người chỉ cần đi làm khoảng hai ba chục năm, kiếm tiền, gửi tiết kiệm là đã đủ tiêu dùng sau khi về hưu nhưng tình hình hiện nay cứ cho là bạn vẫn làm việc đến 70 tuổi mới nghỉ ngơi thì từ đó đến khi bạn 100 tuổi vẫn còn khoảng 30 năm nữa, trong quãng thời gian khá dài này bạn sẽ làm gì?
Có thể có người nói rằng thôi thì tôi chịu khó thêm chút nữa, làm việc đến 80 tuổi mới nghỉ hưu thế là mọi việc sẽ suôn sẻ? Tác giả trả lời rằng thực tế không đơn giản như thế, mặc dù tuổi thọ của con người không ngừng tăng lên nhưng tuổi thọ của cách ngành nghề thì đang ngày càng ngắn lại. Theo thống kê, từ khi bước vào thế kỷ 21 các ngành nghề mỗi 15 đến 20 năm thay đổi một lần, 20 năm sau bạn muốn làm chưa chắc nghề đó đã còn tồn tại, huống chi bạn muốn làm đến năm 80 tuổi. Nên biết rằng đó là khoảng thời gian kéo dài nửa thế kỷ, có công ty hay ngành nghề nào cho bạn làm lâu như thế không? Ngoài ra, tác giả còn đặc biệt nhắc nhở chúng ta rằng, ngoài tác nhân nêu trên còn một vấn đề nữa, đó là nhàm chán. Đã có nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng, làm trong cùng một ngành hơn 30 năm có khả năng dẫn đến sự mệt mỏi nghiêm trọng về tinh thần, sự nhàm chán sẽ dần dần giết chết bạn. Trước mắt, tuổi nghỉ hưu ở các quốc gia trên thế giới đều phổ biến ở khoảng 60 tuổi không phải là ngẫu nhiên, chỉ làm việc đến tuổi này cũng là để bảo vệ sức khỏe tinh thần của người dân. Cho nên cứ cho là bạn muốn làm đến 80 tuổi thì sức khỏe và tinh thần của bạn cũng không đáp ứng được.
Tác giả nói rằng, lối sống chia ba giai đoạn là sản phẩm được sinh ra trong một giai đoạn nhất định mà thôi, nếu chúng ta chỉ sống đến sáu bảy mươi tuổi thì nhịp độ như vậy là hợp lý, nhưng khi tuổi thọ bình quân tăng lên đến 100 tuổi thì lối sống nhiều giai đoạn tự nó sẽ xuất hiện.
Lối sống nhiều giai đoạn có nghĩa là cuộc đời bạn có thể chia ra 5, 6 hoặc thậm chí 7, 8 hoặc nhiều hơn nữa những giai đoạn nhỏ; mỗi giai đoạn nhỏ lại có những chủ đề khác nhau, những giai đoạn này cũng đan xen nhau, không có ranh giới rõ ràng. Ví dụ, mười mấy tuổi bạn đến trường đi học, hơn ba mươi bạn lại quay lại cuộc sống học sinh; hai mươi tuổi bạn quá bận để dành thời gian cho yêu đương, bốn mươi tuổi bạn mới quyết định sắp xếp thời gian để yêu, yêu được hai ba năm thì kết hôn; năm mươi tuổi bạn từ bỏ vị trí quản lý trong công ty sắp xếp thời gian đi du lịch một chuyến, sau chuyến đi bạn lại tìm một ngành nghề mới để bắt đầu khởi nghiệp; năm sáu mươi tuổi bạn khởi nghiệp thành công, quyết định quay lại trường để học một học vị mới. Những điều này có thể hiện nay khó mà tin được nhưng trong tương lai chúng ta sẽ thấy nó rất quen thuộc, giống như chúng ta quá quen với cuộc sống chia thành ba giai đoạn vậy, thậm chí còn cảm thấy nó bình thường và hợp lý.
Trong sách tác giả lấy một ví dụ rất hình tượng, lối sống ba giai đoạn truyền thống giống như một buổi trình diễn âm nhạc thính phòng ngắn, mọi người ngồi nghe trình diễn hết ba chương xong là giải tán; còn phương thức sống mới giống như một chương trình liên hoan cuối năm, thời gian dài như thế mà chỉ diễn ba tiết mục thì không ai chịu được, do vậy, chương trình phải gồm nhiều tiết mục, mỗi tiết mục không được quá dài mà giữa chương trình phải sắp xếp thời gian để người xem nghỉ ngơi, đi vệ sinh vv, chỉ có như thế chương trình mới suôn sẻ diễn đến cuối được.
Dự đoán thứ ba: Trong tương lai, tự cập nhật bản thân, tự cách mạng cuộc sống sẽ là kỹ năng sinh tồn hàng đầu của chúng ta; có mới nới cũ có thể trở thành một đức tính tốt. Tác giả cho rằng sự xuất hiện của phương thức sống mới sẽ dẫn đến tiết tấu cuộc sống nhanh hơn, do đó chúng ta sẽ thường xuyên phải chấp nhận và làm quen với cái mới. Những ai không muốn thay đổi, chỉ muốn sống với những gì đã có sẽ bị thời đại mới đào thải.
Trong cuộc sống ba giai đoạn trước đây, những người bảo thủ không chịu thay đổi để thích ứng với thời đại còn có cơ hội thoi thóp, Ví dụ, anh A luôn làm theo khuôn phép, sợ phải thay đổi, sau khi tốt nghiệp đại học anh ta liền đi làm tại một công ty, đến năm 50 tuổi, kiến thức, kỹ năng và năng lực học tập của anh này đều không bằng những đồng nghiệp trẻ nhưng cậy mình làm lâu anh ta vẫn quyết mặt dầy làm cố vài năm đến lúc 60 tuổi là có thể hạ cánh an toàn. Thế nhưng trong phương thức sống mới kiểu người như trên sẽ không còn cơ hội nữa. Khi bạn có thể sống 100 tuổi thì 50 tuổi mới chỉ đi được nửa cuộc đời, vẫn còn đang phải phấn đấu và học hỏi. Anh A đến năm 50 tuổi có thể sẽ phải chuyển sang một ngành mới hoặc bắt đầu khởi nghiệp, còn nếu vẫn không chịu thay đổi thì chỉ còn đường thất nghiệp ngồi nhà mà thôi.
Tác giả cho rằng cuộc sống có nhịp độ biến hóa mạnh như vậy sẽ khiến mỗi chúng ta phải học cách tự phủ định mình, học cách tự cập nhật bản thân. Chúng ta phải làm quen với việc thường xuyên nói lời tạm biệt với con người quá khứ của mình, cứ một thời gian lại làm mới bản thân, dám từ bỏ những gì đã có, bao gồm kinh nghiệm, học vấn, kiến thức thậm chí là nhân sinh quan. Trong cuộc sống dài đến trăm năm của bạn, nhân sinh quan, thế giới quan sẽ thường xuyên bị lật đổ, dựng lại, lại bị lật đổ, lại xây dựng lại, quá trình này sẽ trở thành thường thức.
Ngoài ra, tác giả còn nhấn mạnh vào tầm quan trọng của học tập. Trong cuộc sống trăm năm, học tập sẽ là nhiệm vụ xuyên suốt cả cuộc đời, học học nữa học mãi, học suốt đời. Trong tương lai, việc chúng ta ra vào cổng trường đại học vài lần trong đời sẽ rất phổ biến, mỗi người đều sẽ có không chỉ một học vị đại học. Thêm vào đó, học tập trong thời gian vụn vặt cũng sẽ là xu hướng trong tương lai. Ví dụ, ngành giải trí trong tương lai sẽ không chỉ đơn thuần là mở TV xem phim như trước đây, các lĩnh vực khác như game, điện ảnh, mạng di động cũng sẽ tham gia mạnh mẽ vào đó, giúp bạn vừa học vừa chơi. Tác giả cho rằng, sự kết hợp giữa ngàng giải trí và ngành giáo dục sẽ là một xu hướng quan trọng trong tương lai.
Dự đoán thứ tư: Một số lượng lớn công việc sẽ bị AI thay thế, khoảng cách giữa thành phố loại 1 và những thành phố nhỏ hơn sẽ ngày càng lớn.
Tác giả cho rằng, sự xuất hiện của công nghệ AI hiện nay không phải do các nhà khoa học tự nghĩ ra mà có nền tảng là nhu cầu thực tế của xã hội. Từ góc độ tuổi thọ của con người ngày càng dài, chúng ta sẽ ngày càng khó chịu đựng những công việc lặp đi lặp lại, nhàm chán vô vị; mặt khác, do tính lưu động cao của phương thức sống nhiều giai đoạn nên mỗi cá nhân sẽ khó khăn hơn trong việc tích lũy kinh nghiệm mà kinh nghiệm cũng sẽ ngày càng mất giá trị. Chính những vấn đề trên sẽ kêu gọi sự xuất hiện của một loại hình kỹ thuật AI mới, giúp giải thoát con người khỏi những công việc nhàm chán vô vị, đồng thời không ngừng nghỉ giúp chúng ta tích lũy kinh nghiệm. Giống như AI có tên AlphaGo của Google làm việc suốt 24 tiếng không ngừng nghỉ, nghiên cứu kỳ phổ cờ vây, thay cho con người trở thành chuyên gia trong lĩnh vực này. Đây chính là lí do và động lực khiến cho công nghệ AI ngày càng trở nên “hot” hơn.
Vậy điều này sẽ ảnh hưởng thế nào đến công ăn việc làm của chúng ta trong tương lai? Tác giả cho rằng AI sẽ khiến xã hội phân hóa nghiêm trọng thành hai cực, tác giả gọi hiện này là sự thoái hóa của các ngành nghề trung gian. Có nghĩa là ở tầng cao nhất, những ngành nghề cần lượng lớn yếu tố sáng tạo như nghiên cứu khoa học, thiết kế, sáng tạo văn hóa, giải trí, giáo dục, … sẽ được giữ lại, thậm chí phát hiển mạnh mẽ hơn; đồng thời, những ngành nghề ở tầng thấp hơn, những ngành nghề phục vụ cá nhân không cần nhiều hàm lượng kỹ thuật như cắt tóc, trang điểm, ngành ăn uống, … cũng sẽ được giữ lại, và nhu cầu về những ngành này sẽ ngày càng lớn; ngoài hai cực này, sẽ có một số lượng lớn ngành nghề ở giữa có hàm lượng kỹ thuật trung bình, mang tính lặp đi lặp lại, có thể tiêu chuẩn hóa, dễ dàng miêu tả bằng chỉ lệnh để AI hiểu được, sẽ dần dần bị đào thải. Những ngành điển hình thuộc lớp giữa này bao gồm: trung gian, tài chính, logistic, điều trị y học, kế toán, ngân hàng, vv. Do vậy các bạn nên xem xét lại công việc của mình xem có những đặc điểm nêu trên không, nếu có bạn nên chuẩn bị tư tưởng vì rất có thể chỉ vài năm ngắn ngủi nữa thôi công việc của bạn sẽ chịu sự cạnh tranh trực tiếp của AI. Vậy có cách nào để ứng phó không? Thực ra cũng không có giải pháp nào thực sự ổn thỏa, tác giả đưa ra một con đường đó là thuận theo trào lưu của thời đại, bỏ qua những ràng buộc quá khứ, chuẩn bị chuyển nghề thôi. Nếu bạn cho rằng mình khó mà trở thành nhà khoa học hay theo ngành thiết kế thì có thể thử phát triển theo hướng ngành phục vụ xem sao.
Việc các ngành nghề trong tương lai phân hóa thành hai cực cũng sẽ khiến sự phát triển của các thành phố và vùng miền chịu ảnh hưởng lớn. Lấy Việt Nam làm ví dụ thì thành phố loại 1 và trực thuộc trung ương sẽ phát triển ngày càng tốt, các thành phố loại 2 và 3 sẽ ngày càng khó để san lấp khoảng cách với những thành phố lớn hơn, sự chênh lệch phát triển giữa các thành phố và vùng miền sẽ ngày càng nghiêm trọng. Hiện tượng này dường như đi ngược lại với cảm giác của chúng ta, không phải các nước trên thế giới đều đang nỗ lực để điều chỉnh sự chênh lệch phát triển giữa các vùng miền sao? Tác giả cho rằng điều này không khó để lý giải, khi những ngành nghề ở phân khúc giữa bị đào thải sẽ gây ảnh hưởng lớn nhất đến những thành phố vừa và nhỏ, bởi những ngành nghề ở hai cực nêu trên như nghiên cứu khoa học, giáo dục, văn hóa, ngành phục vụ vv là những ngành ưu thế của các thành phố lớn. Mà trong một xã hội phổ cập AI, những nguồn tài nguyên tốt hơn sẽ ngày càng tập trung về những đô thị lớn, khiến cho ưu thế này cũng ngày càng lớn. Những thành phố vừa và nhỏ chịu tác động từ quá trình đào thải ngành nghề trước đó sẽ rất khó khăn để rút ngắn khoảng cách ngày càng rộng này.
Ngoài lợi thế to lớn về ngành nghề, tính lưu động cao của phương thức sống nhiều giai đoạn cũng là một lợi thế của thành phố lớn. Trong cuộc sống ngắn ngủi trước đây chúng ta ở trong một thành phố vài chục năm rồi cuộc đời cũng sẽ qua mau, nhưng hiện nay khi bạn có thể sống 100 tuổi, bạn sẽ làm nhiều công việc khác nhau, đi nhiều nơi khác nhau. Vậy nếu phải chuyển việc, chuyển chỗ ở tại sao lại không đến thành phố lớn? Đời thì dài, thế giới thì rộng lớn, ai cũng sẽ có suy nghĩ muốn đến thành phố lớn xem sao. Do kiểu suy nghĩ này những thành phố lớn sẽ trở thành những vòng xoáy lớn thu hút nhân tài từ bốn phương tám hướng, ưu thế về nguồn tài nguyên con người này cũng là một lợi thế mà những thành phố nhỏ hơn khó cạnh tranh được. Trong sách tác giả đưa ra một gợi ý, khuyên bạn nên học tập, sinh sống và làm việc tại thành phố lớn, tại những thành phố này cuộc sống nhiều giai đoạn có thể sẽ trở nên phong phú hơn, thành công hơn và còn càng dễ tìm thấy người bạn đời tâm đầu ý hợp hơn.
Dự đoán thứ năm: trong tương lai, giao tiếp vượt ra ngoài giới hạn về tuổi tác sẽ trở thành trào lưu chính trong xã hội.
Tác giả cho rằng trong cuộc sống nhiều giai đoạn, việc xét đoán người khác qua tuổi tác sẽ không còn hợp thời nữa, trong các lứa tuổi loại người nào cũng có. Ví dụ một người mới hơn 20 tuổi có thể là CEO của một công ty lớn, một người 30 tuổi đang là sinh viên đại học, một người hơn 40 mới vừa kết hôn được mấy tháng, vv. Tuổi tác sẽ không còn là ký hiệu để phân biệt thân phận của mỗi người. Sếp trực tiếp của bạn có thể nhỏ hơn bạn 10 tuổi, tuy nhiên về kỹ năng chuyên ngành và kinh nghiệm công tác lại hơn bạn rất nhiều. Hoặc nhân viên của bạn lớn hơn bạn 15 tuổi nhưng trong công việc còn nhanh nhẹn tháo vát hơn bạn nhiều. Hoặc anh chàng hàng xóm nhà bạn mặc dù đã có 3 đứa con trong khi bạn vẫn độc thân nhưng người ta hết giờ làm vẫn đi ăn uống, giao lưu, hát hò, “quẩy” lên còn ghê hơn bạn.
Nếu phải đối diện với tình trạng này bạn nghĩ mình có thích ứng được không? Tác giả cho rằng, trong cuộc sống trăm năm, bạn buộc phải học cách giao du với những người ở nhiều độ tuổi khác nhau, những mối quan hệ vượt ngoài giới hạn tuổi tác sẽ ngày càng nhiều. Do vậy, trong tương lai chúng ta cần phải có kỹ năng giao tiếp tốt hơn, cần có tâm thái mở rộng hơn để chân thành đón tiếp những người bạn mới có nhiều khác biệt về tuổi tác. Ngoài ra tác giả còn đề cập một vấn đề, đó là tình cảm nam nữ trong tương lai cũng có khả năng vượt ra ngoài giới hạn về tuổi tác, một anh chàng 20 tuổi theo đuổi một người phụ nữ 40 tuổi hay một cô gái 30 tuổi kết hôn với một người đàn ông 50 sẽ dần trở nên bình thường. Do con người không còn quá mẫn cảm với tuổi tác nên những chuyện tình vượt ra ngoài biên giới tuổi tác sẽ dần trở nên phổ biến.
Dự đoán thứ sáu: những quyết định trong cuộc đời sẽ ngày càng quan trọng.
Những nội dung trên đề cập đến tính biến động cao và cơ hội của mỗi người trong lối sống mới sẽ ngày càng nhiều hơn, do vậy sẽ có người đặt câu hỏi rằng phải chăng do cơ hội ngày càng nhiều nên con người khi đưa ra quyết định sẽ ngày càng tùy tiện? Quan điểm của tác giả hoàn toàn ngược lại, con người khi quyết định điều gì sẽ càng trở nên thận trọng, càng do dự hơn. Bởi mỗi quyết định của bạn đều có giá của nó, càng lựa chọn nhiều cái giá phải bỏ ra càng cao, khi số lượng tích lũy đến một số nhất định sẽ dẫn đến chuyển hóa về chất, do vậy càng cần phải cẩn trọng.
Trong cuộc sống ba giai đoạn trước đây, những chọn lựa quan trọng trong đời chỉ xuất hiện vỏn vẹn vài lần, nếu bạn không may chọn sai, như là chọn một ngành nghề mà sau đó bạn phát hiện không thích lắm trước đây có lẽ bạn sẽ cố chịu hai ba chục năm rồi nó sẽ qua nhưng khi cuộc đời dài ra rất nhiều thì bạn có nhẫn nhịn được không, hoặc nói cách khác bạn có chịu nhịn như thế nữa không? Khi bạn chọn lựa sai lầm sẽ dẫn đến hậu quả lâu dài và nghiêm trọng hơn, dẫn đến việc bạn phải chọn lựa lại, bắt đầu lại.
Do vậy, tác giả cho rằng trong tương lai sự chọn lựa của mỗi người sẽ nhiều hơn nhưng mỗi người sẽ phải chọn lựa cẩn thận hơn. Điều này sẽ ảnh hưởng đến rất nhiều mặt của cuộc sống, ví dụ tuổi kết hôn sẽ ngày càng muộn hơn. Hiện nay chúng ta đã có thể nhìn thấy sự xuất hiện của xu hướng này, tại các thành phố lớn sau 30 tuổi chưa kết hôn rất phổ biến. Điều này không chỉ do công việc bận rộn mà còn do mỗi người khi lựa chọn bạn đời ngày càng thận trọng, thà muộn một chút còn hơn qua loa đại khái. Khái niệm “ế” cũng sẽ phải thay đổi.
Nếu như việc lựa chọn ngày càng khó khăn, vậy chúng ta phải chọn lựa sao cho hợp lý? Thứ nhất, phải thường xuyên thả lỏng bản thân, trong cuộc sống dài dằng dặc này đừng lúc nào cũng cắm cúi lao về phía trước, giống như một buổi biểu diễn phải có vài lần nghỉ giữa chừng vậy. Bạn có thể đi du lịch với người thân, bạn bè, đi xem xem thế giới rộng lớn bên ngoài có những gì. Dành cho bản thân những khoảng thời gian trống có thể giúp bạn càng dễ tìm được hướng đi trong thế giới phức tạp và biến hóa đa đoan như hiện nay. Thứ hai, cần chú trọng đến tích lũy tài sản vô hình của bản thân như: tín dụng cá nhân, danh tiếng, mạng lưới quan hệ, nguồn thông tin, vv. Bởi trong cuộc sống trăm năm của bạn những tài san hữu hình như xe cộ, nhà cửa sẽ rất dễ mất giá nhưng những tài sản vô hình kia càng tích lũy lại càng có giá trị. Tài sản vô hình còn có thể đem đến cho bạn nhiều lựa chọn hơn. Nếu bạn có mạng lưới quan hệ đủ tốt, mỗi lần chuyển việc có thể đều là cơ hội để bạn thăng tiến hoặc tìm được một lĩnh vực phát triển tốt hơn, giúp bạn tiến một bước vững chắc hơn đến tương lai tươi sáng hơn. Hoặc nếu bạn có được niềm tin của mọi người thì đối tượng kết hôn họ giới thiệu cho bạn cũng sẽ là những người xuất sắc hơn.
TỔNG KẾT
Thứ nhất, tác giả cho rằng tuổi thọ của loài người đang nhanh chóng tăng lên, mỗi người đều có khả năng sống trăm tuổi hoặc ít nhất cũng gần trăm tuổi. Chúng ta sẽ có một cuộc sống dài hơn rất nhiều.
Thứ hai, cuộc sống chia ba giai đoạn như trước đây sẽ dần biến mất, lối sống mới sẽ gồm nhiều giai đoạn hơn, chúng ta cần chuẩn bị tốt cho điều này, tập cách thích ứng với một cuộc sống có nhiều lựa chọn và biến động hơn.
Thứ ba, thích ứng với cái mới và không ngừng làm mới bản thân sẽ là kỹ năng sinh tồn bắt buộc phải có trong tương lai. Những người bảo thủ, không chịu học hỏi sẽ dần bị thời đại đào thải.
Thứ tư, AI sẽ thay thế rất nhiều công việc vốn có, nhiều ngành nghề sẽ biến mất, đồng thời sẽ kéo dài chênh lệch phát triển giữa các thành phố và vùng miền. Do vậy khi chọn lựa ngành nghề cần tính đến xu thế phát triển trong tương lai.
Thứ năm, trong tương lai, những mối quan hệ vượt ra ngoài giới hạn tuổi tác sẽ ngày càng phổ biến. Chúng ta cần học cách giao tiếp và kết bạn với mọi người ở những lứa tuổi khác nhau.
Thứ sáu, khi bạn sống ngày càng lâu, cơ hội sẽ ngày càng nhiều nhưng cái giá của lựa chọn bạn đưa ra sẽ ngày càng tăng nên mọi người sẽ phải cẩn trọng hơn khi đưa ra quyết định. Tác giả cũng đưa ra hai giải pháp đó là cho bản thân những khoảng trống để nghỉ ngơi và chú trọng tích lũy cũng như quản lý tài sản vô hình của bản thân, có thế bạn mới đưa ra những chọn lựa tốt hơn được.
Trên đây là nội dung sơ lược của cuốn sách“Cuộc sống trăm tuổi”, bạn có thể đồng tình hoặc có ý kiến khác đối với những quan điểm của tác giả nhưng điều này không thực sự quan trọng. Giá trị của cuốn sách này là ở chỗ nó đem đến cho chúng ta một góc nhìn hoàn toàn mới, từ đó vẽ nên một bức tranh toàn cảnh của xã hội có khả năng xuất hiện trong tương lai, qua đó giúp chúng ta suy nghĩ về những vấn đề về sau có thể gặp phải.
Có thể cuộc sống mà tác giả đề cập không còn quá xa chúng ta, đến lúc đó quy hoạch cuộc sống của mỗi người sẽ đều chịu ảnh hưởng, ngoài ra còn cần sự phối hợp và điều tiết của chính phủ, các tổ chức, doanh nghiệp, vv Đây là vấn đề của mỗi người, cũng là vấn đề chung của toàn nhân loại.
Tác giả cũng đề cập trong sách rằng khi cuộc sống trăm tuổi trở thành hiện thực thì những chính sách phúc lợi xã hội cũng sẽ phải điều chỉnh lại, giúp mọi người đều có thể công bằng hưởng thụ những điều tuyệt vời mà phương thức sống mới đem lại cho chúng ta.
