Trong bối cảnh toàn thế giới vẫn đang chịu ảnh hưởng nặng nề vì dịch Covid-19 liệu đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao điều này có thể xảy ra? Không phải xã hội chúng ta ngày càng hiện đại, cuộc sống của chúng ta ngày càng tốt hơn, thậm chí loài người còn xóa sổ hoàn toàn virus đậu mùa (1) vậy tại sao dịch COVID-19 lại có thể bùng phát trên quy mô toàn cầu, đem đến hậu quả nghiêm trọng và lâu dài cho toàn nhân loại.
Hãy cùng theo chân Nassim Nicholas Taleb, nhà nghiên cứu hàng đầu về rủi ro đồng thời cũng là giám đốc quản lý quỹ nổi danh Phố Wall, tìm câu trả lời cho câu hỏi này qua cuốn sách “Thiên Nga đen – Xác suất cực nhỏ, tác động cực lớn” của ông.
Hãy bắt đầu với câu chuyện về “Thiên nga đen”, trước đây mọi người cho rằng thiên nga đều màu trắng nhưng khi con người đặt chân đến Châu Úc lần đầu tiên mới phát hiện ra một bầy thiên nga đen, điều này trực tiếp đạp đổ hoàn toàn kết quả quan sát trước đó.
Những sự kiện “Thiên nga đen” là những sự kiện trước khi xảy ra không thể lường trước và một khi xảy ra sẽ có sức ảnh hưởng rất lớn.
Giống như đối với khủng hoảng kinh tế năm 2008, Alan Greenspan, Chủ tịch thứ 13 của FED đã điều trần trước Quốc hội rằng đợt khủng hoảng này khó mà dự đoán được vì “chưa từng xảy ra trước đây”. Tuy nhiên tác giả Taleb trong sự nghiệp của mình đã trải qua ba lần thị trường cổ phiếu sụp đổ (năm 1987, sự kiện 11/9 và khủng hoảng kinh tế 2008), người khác tổn thất nặng nề nhưng ông lại kiếm được bộn tiền. Chính thành công của ông khiến cuốn sách “Thiên nga đen” trở thành kinh điển trong lĩnh vực ứng phó những rủi ro khó xác định, đồng thời đứng đầu danh sách bán chạy nhất của tờ New York Times 36 tuần liền.
Tác giả cho rằng, về mặt nhận thức chúng ta đánh giá quá thấp khả năng “Thiên nga đen” xuất hiện; về mặt tâm lý chúng ta lại đánh giá quá cao khả năng của mình. Vậy chúng ta phải là sao để ứng phó với “Thiên nga đen”?
Tác giả cho rằng để chuẩn bị đối đầu với “Thiên nga đen” đầu tiên phải thừa nhận rằng chúng ta không thể dự đoán bao giờ kiểu sự kiện này xuất hiện sau đó mới có tâm thái để ứng phó.
Đầu tiên, nên có sẵn dòng tiền dự trữ, mặc dù điều này sẽ làm giảm bớt hiệu suất đầu tư nhưng đồng thời sẽ an toàn hơn rất nhiều, hãy tưởng tượng bạn vay vốn ngân hàng, cầm cố nhà cửa để mở xưởng, chuẩn bị khai trương thì dịch COVID-19 bùng nổ thì điều gì sẽ xảy ra.
Thứ hai, tìm cách kiếm lợi từ trong sự kiện “Thiên nga đen”. Làm sao để có thể vừa đảm bảo dòng tiền dự trử vừa kiếm lợi, tác giả đề xuất phương pháp đầu tư “Barbell strategy” (2), dùng 85-90% số tiền đầu tư vào lĩnh vực an toàn như mua trái phiếu chính phủ, 10-15% còn lại đầu tư vào những lĩnh vực mạo hiểm cao, tận dụng tối đa đòn bẩy kinh tế. Như vậy có thể đảm bảo phần lớn đầu tư đều an toàn nhưng cũng có thể kiếm lợi khi “Thiên nga đen” xuất hiện.
Đối với lĩnh vực quản lý rủi ro, ngược lại với “Thiên nga đen” còn có một lý thuyết gọi là “Tê giác xám” bạn đã từng nghe đến chưa?
- https://www.who.int/news-room/detail/13-12-2019-who-commemorates-the-40th-anniversary-of-smallpox-eradication
- https://en.wikipedia.org/wiki/Barbell_strategy
Ảnh: nguồn CafeF.vn
